Sivil Toplum ve Kişisel Veriler
Kişisel verilerin korunması rejimine uyum konusunda özel sektör kuruluşları başı çekiyor. Özel sektörde yaygın bir KVK ve kişisel veri farkındalığı oluştuğunu söyleyebiliriz. Kurul son kararında belirttiği gibi, bu ilgi artışının kişisel verilerin temel kaygı haline gelmesi konusunda yeterli niteliğe ulaştığını düşünmüyor (ilgili kurul kararının değerlendirmesi). Ama biz yine de özel sektörün kişisel veriler konusuna kuvvetli bir başlangıç yaptığını düşünmek için iyimser olabiliriz.
Sivil Toplum ve Kişisel Verilere Uyum
Ancak KVK sadece özel sektör kuruluşlarını değil, kamu kurumlarını ve tabii ki sivil toplum kuruluşlarını da bağlıyor. Yeni yasalara uyum sağlama konusunda özel sektör kuruluşlarının hayatta kalma becerilerine sahip olmayan vakıf, dernek ve siyasi partiler gibi sivil toplum kuruluşlarının (STK) Türkiye’de KVK ve GDPR konusunda en çok sıkıntı çekecek kurumlar arasında olduğunu düşünüyorum.
KVKK, bu aralar kişisel verilerin en çok bilinen ve duyulan konusu olan VERBİS sistemine bildirimde bulunma yükümlülüğü konusunda “ilgili mevzuat ve amaçlarına uygun, faaliyet alanlarıyla sınırlı ve sadece kendi çalışanlarına, üyelerine, mensuplarına ve bağışçılarına yönelik kişisel veri işleyenler” sivil toplum kuruluşlarını muaf tuttu (2/4/2018 tarih ve 2018/32 Sayılı Karar).
Ancak bildiğiniz gibi kişisel verilerin korunmasına tam uyum sağlamak için VERBİS’e bildirim yapmak yeterli değil. Bu sebeple her ne kadar KVKK VERBİS gibi bazı konularda sivil toplum lehine istisnalar getirse de diğer tüm kuruluşlar gibi sivil toplum kuruluşlarını da veri sorumlusu saymaktadır. Ve diğer tüm kuruluşlar gibi dernekler, vakıflar, sendikalar ve siyasi partiler de KVK’ya tamuyum sağlamak zorundadır.
Sivil Toplumun Kişisel Veri Yoğunluğu
Kısa bir tarama yaptığımda STK’ların işlemekte olduğu verinin sayısı ve çokluğu dikkatimi çekti. Yaklaşık 20 MİLYON kişiyi kapsayan bir kişisel veri yoğunluğu olduğunu görüyoruz.
İçişleri Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de 428’i kamu yararına dernek statüsünde olmak üzere toplam 85 bin 179 dernek bulunuyor. Vakıflar Genel Müdürlüğü bünyesinde de toplam 46 bin 571 vakıf faaliyet gösteriyor. Ülkemiz faaliyet göstermesine izin verilen yabancı STK sayısı ise 130. Öte yandan işçi ve memur sendikaları olmak üzere toplam faal 565 sendika olduğunu görüyoruz. 81 siyasi partilerimizi de bu denkleme ekleyebiliriz. Üye sayılarını incelediğimizde ise tablo şöyle:
| Derneklere Üye kişi sayısı | 7.275.081 |
| Sendikalara üye işçi sayısı | 1.859.038 |
| Sendikalara üye memur sayısı | 1.702.644 |
| Siyasi partilere üye yurttaş sayısı | 11.750.000 |
Görüldüğü gibi kişisel verilere uyum konusunda farkındalık olsun, uyum çalışmaları olsun özel sektörde, kamu sektöründe ve sivil toplumda kat edecek uzun bir mesafemiz var.
Kaynaklar:
https://www.siviltoplum.gov.tr/dernek-sayilari
https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1093
