Whatsapp’la Ne Yapmalı?
Whatsapp’ın kullanıcıları, verilerini bağlı olduğu şirket olan Facebook’la paylaşması için kullanıcılardan izin istemesi kamu oyunda büyük bir hareketliliğe sebep oldu.
Bu konuyu daha önce haberleştirmiştik. Önce habere bir göz atmanızı önerebilirim. Olay o kadar büyüdü ki dünya genelinde onbinlerce kişi Whatsapp hesaplarını silmeye başladılar. Elon Musk’ın başka bir uygulama kullanmayı tavsiye eden tweeti yazı hazırlanırken 234 bin kişi tarafından beğenilmişti.
Whatsapp Facebookla Hangi Verileriniz Paylaşıyor?
Aslına bakarsanız bugüne kadar zaten bir Whatsapp zaten verilerinizi ana şirketi olan Facebook ile paylaşıyordu. Ama daha önce Gizlilik Politikalarında belirttikleri üzere attığınız ve aldığınız mesajlar, eklediğiniz belgeler ve sesli ve görüntülü aramalarınız buna dahil değildi. Paylaştıklarını söyledikleri şey kullanıcı bilgileriniz yani:
- Kullanıcı telefon numaraları
- Rehberde kayıtlı başka kişilerin telefon numaraları
- Profil isimleri
- Profil resimleri
- Bir kişinin o anda bağlı olup olmadığı
- Durum mesajı
- Uygulama loglarından derlenen tanısal veriler ve benzeri veriler.
Mesajlarınızı, yolladığınız resim ve belgeleri, sesli ve görüntülü aramalarınızı zaten paylaşamazlar zira 2016 yılından beri Whatsapp uçtan uca şifreleniyor. Yani siz ve alıcı dışında hiç kimse, buna devlet kurumları ve hatta Whatsapp’ın yani Facebook’un kendisi bile göz atamıyor. En azından şirketin bize söylediği bu şekilde (Whatsapp Gizlilik Politikası).
Whatsapp son yaptığı değişiklikle paylaşabileceği veya paylaşamayacağı verilere ilişkin bir değişiklik yapmış gibi görünmüyor.
Facebook Neyle Beslenir?
Facebook, bir sosyal medya devi olarak kullanıcılarından derlediği ve anlamlandırdığı verileri reklam ve tanıtım gibi amaçlarla kullanıyor. Facebook’u her açtığınızda hep sizin ilginizi çekebilecek reklamların geliyor olmasının sebebi de budur. Facebook pek çok kanaldan veri toplar: Facebook hesabınızdan, oradaki paylaşımlarınızdan, internet sitelerinin reklam etkinliğini artırmak için kurdukları Facebook çerezlerinden (çerez politikasının var olma sebebi de bunu bize bildirmek zorunda olmaları) ve şirketin sahip olduğu Instagram ve Whatsapp gibi uygulamaların kullanıcıları ve daha bilemediğimiz diğer kaynaklar.
Yani Facebook denilen dev şirket bizim kişisel verilerimizle besleniyor diyebiliriz. Biz de bunun karşılığında ücretsiz servislerinden (facebook, instagram, whatsapp vb.) ve bize özel reklam sunulması gibi faydalardan yararlanıyoruz.
Peki Öyleyse Sorun Nedir?
Aslında sorun pek çoğumuzun artık anayasal olarak korunan haklarımız arasında olan “kişisel verilerin korunması” hakkımızı tam olarak bilmiyor olmamız. Şimdiden söyleyelim konu kişisel verilerinizin güvenliği ile değil, kimlerler ve nasıl paylaşılacağı ile ilgili.
Avrupa Birliği’nin 2016 tarihli Genel Veri Koruma Yasası (GDPR)’ın getirdiği ve bizim de Türkiye olarak AB’ye adaylığımız çerçevesinde yine 2016 yılında yayınladığımız Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) bizim verilerimizi işleyen tüm şirketlere ciddi sorumluluklar getiriyor. Örneğin verimizi işleyen kurum ve kuruluşun bunu yapmadan önce bize hangi kişisel verilerimizi işleyeceği, hangi amaçla işleyeceği, ne kadar süreyle işleyeceği, kimlerle paylaşacağı gibi konularda bilgi vermesi gerekiyor. İşte Whatsapp’ın size gönderdiği ve okumanızı istediği yeni Gizlilik Politikasının amacı bu. Yani sizi, veri sahibi kişiyi aydınlatmak.
Ancak şirket ve kuruluşların sizi aydınlatmış olması yetmiyor. Bazı istisnalar dışında verinizi işlemek için sizden izninizi yani AÇIK RIZANIZI almanızı istiyor. İşte Whatsapp’ın size gösterdiği mesajdaki kocaman ve mavi KABUL ET düğmesinin amacı da bu.
Yani Whatsapp eskiden sadece hizmet sözleşmesinde belirttiği ve sizin okuyarak ve uygulamayı kullanarak kabul ettiğinizi varsaydığı bu süreci yasalara uymak için artık aktif olarak ve izninizi alarak yürütmek zorunda.
Buraya kadar bir sorun yok. Apple gibi telefon üreticileri yakında tüm uygulama sahiplerini, sizi bilgilendirip, verilerinizi kimlerle paylaştığınızı söyleyip, izninizi almak için zorlayan kurallar getiriyorlar. Yani telefonunuzdaki bütün uygulamalar yakında sizden isteyecek.
Whatsapp’ın bunu yapması normal olsa da uygulamada bir sorun olduğunu hemen söyleyelim. Zira veri sahibi olarak bir başka hakkınız daha var, cayma hakkı. Yani siz bir kuruluşa daha önce verilerinizi paylaşmak için AÇIK RIZAnızı vermiş olsanız bile verdiğiniz bu izinden daha sonra cayma yani vazgeçme hakkınız olması gerekiyor. Whatsapp ise bu izni vermeyenlerin hesaplarını silmekten bahsediyor. Bu hem AÇIK RIZAya sizi zorladığı için hem de daha sonra bu tercihten cayma hakkına engel olduğu için sorunlu ve muhtemelen düzeltme gerekliliği duyacakları bir uygulama.
Whatsapp Güvenli mi?
Şu ana kadar paylaştıklarımız Whatsapp’ın veri koruma yasalarına uygunluğuyla ilgiliydi. Ama bir de herkesin en büyük endişelerimden olan verilerin güvenliği ve yanlış ellere geçmeme konusu var. Whatsapp içeriği uçtan uca şifreliyor olsa bile bazı ciddi problemleri var gibi görünüyor. Bu konuda üç temel problem var:
- Yukarıda da izah ettiğimiz gibi Whatsapp her kullanıcı hakkında Facebook tarafından kullanılması veya kamu otoritelerine sunulması için metadata toplar (2001 tarihli ABD Vatanseverlik yasası FBI’ın bilişim şirketlerinin tutukları kayıtlara gizli bir mahkeme kararıyla erişmesine izin verir). Bu veriler arasında adınız, IP adresleriniz, telefon numaranız, konum geçmişiniz, mobil servis sağlayıcınız, bağlantılarınız ve cihaz türünüz vardır (Üye olduğunuz gruplar veya log kayıtlarının -kim, kime ne zaman, ne tür bilgi gönderdi gibi- buna dahil olup olmadığını bilmiyoruz.
- Facebook ve Whatsapp yeni bir yasa gereği İngiltere polisi ile şifrelenmiş bile olsa belirli kullanıcıların mesajlarını paylaşmaya zorlanacak
- Bazı araştırma raporlarına göre devletler “Whatsapp Web” üzerinden şifrelenmiş içeriğe kolaylıkla ulaşabiliyorlar.
Whatsapp veri güvenliği hakkında bilgi veren ve tüm alternatif anlık mesajlaşma uygulamalarını karşılaştıran Restoreprivacy.com’da yayınlanan şu makaleye bir göz atabilirsiniz.
Şimdi Ne Yapmalıyız?
Whatsapp 2 milyar insan, milyonlarca işletme tarafından her gün, her saniye kullanılan bir uygulama olarak hayatımıza öyle bir girdi ki nasıl ayrılabiliriz bilemiyoruz. Kamu kurumarı bile yurttaşlarla veri alışverişini bu uygulama üzerinden yapabiliyor. Bir başka ifade ile gündelik hayat bunun üzerinden yürüyor gibi. Yani Facebook şirketi Facebook, Whatsapp, Instagram uygulamalarıyla ve onbinlerce internet sitesi tarafından kullanılan çerezleri ile zaten hayatınızın her köşesine ve özellikle iş hayatının tam kalbine yerleşmiş durumda.
Şunu da söylemek lazım ki sonuçta bir Facebook Inc. denizinde yüzüyor gibiyiz. Bu korkutucu bir durum ama böyle bir sosyal medya devine karşı tamamen savunmasız değiliz. Birey olarak artık kişisel verilerimize ilişkin haklarımızı koruyacak araçlar sunan GDPR ve KVKK gibi yasalar var. Facebook’un kendisini sizden AÇIK RIZA almak zorunda hissetmesi bile önemli bir adım sayılır.
Bunu söyledikten sonra önümüzdeki soruna, yani kullandığımız anlık mesajlaşma yazılımı olan Whatsapp’a dönelim.
Bu aşamada bir karar vermeniz gerekiyor. Whatsapp’ın verilerimi Facebook’la paylaşmasına ve bundan bir daha hiç vazgeçememeyi kabul edebilir misiniz, edemez misiniz? Whatsapp’ın Açık rızanızı alma şeklinin yasaya uymadığını da eklemek istiyorum. Yani sizi açık rıza vermeye zorlamaması ve daha sonra bu tercihinizden vaz geçme hakkı vermesi gerekiyor. Bunlar da aslında ciddi birer problem.
Karar verirken yukarıda bahsettiğim veri güvenliği ile ilgili sorunları da göz önünde bulundurmanızı öneririm.
Yalnızca veri koruma boyutuyla sınırlı kalmak üzere benim önerim KABUL ET butonuna şimdilik basmamanız ya da uygulamayı hemen silmemeniz. Her ne kadar şirket 8 Şubat’a kadar bunu yapmaya sizi zorluyor olsa da şu anda dünyada binlerce uzmanın tepkisiyle konunun yanlışlıklarının farkına varılmıştır. Bu konuda bir düzeltme yapmaları beklenebilir. Aksi takdirde GDPR ve KVKK gibi yasalar yüzünden onlarca farklı ülkeden ağır para cezaları ile karşılaşabilirler.
Bu düzeltmeler gerçekleşmezse konu hakkında daha fazla bilgisi olan bir veri sahibi olarak Whatsapp’tan vazgeçip vazgeçmeyeceğinize karar verebilirsiniz. Ya da yabancı veya yerli mesajlaşma uygulamalarına geçiş de yapabilirsiniz.
Karar sizin.
