Güvenlik Kamerası Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Güvenlik kamerası gerek denetim gerekse de güvenlik amacıyla sayısız kurum ve kişi tarafından yoğun şekilde kullanılmakta. Bu teknolojinin caydırıcı fonksiyonu ve sağladığı fayda ise tartışılmaz. Peki güvenlik kameralarını kullanırken kişisel verilerin korunması hukuku açısından hukuki ve cezai yaptırımlarla karşılaşmamak için nelere dikkat etmek gerekiyor?

Hangi Hallerde Kullanılmalı?

Kişilerin fotoğrafları, videoları ve diğer yöntemlerle elde edilen görüntüleri kişisel veri niteliğinde. Bu sebeple güvenlik kameraları, kişisel veri işlemenin kaçınılmaz olduğu cihazlardan. Zira aynı anda çok sayıda insanın hareketlerini, günlük aktivitelerini gözlemlemek veya kayıt altına almanın bireylerin mahremiyetlerine müdahale olduğu su götürmez bir gerçek. Bu sebeple güvenlik kameralarını kullanırken kişisel verilerin korunması hukukuna aykırı faaliyetlerde bulunmamak için aşağıdaki üç kriterin birlikte var olup olmadığı kontrol edilmelidir.

i) Güvenlik kamerası kullanımında gerçekten meşru bir amaç var mı?

Bu bağlamda sırf bir merakı gidermek amacıyla balkondaki güvenlik kamerasını yoldan geçenleri izleyecek şekilde kullanmak meşru olarak değerlendirilemeyecekken, iş yeri güvenliği için giriş kapısına güvenlik kamerası koymak meşru bir amaç sayılabilecektir.

ii) Güvenlik kamerası kullanımı bu meşru amacın gerçekleştirilebilmesi için gerekli ve elverişli mi?

Personelin iş bilgisayarı üzerinden gerçekleştirdiği işlemlerin denetimi için kullanılan kameranın gerekli ve elverişli olduğunu söylemek her zaman mümkün değildir. Çünkü amaç bilgisayarda ne yapıldığını tespit etmek ise özel yazılımlar ile de bunu sağlamak mümkün olup çalışma masasını kamera hapsi altında tutmak genellikle ideal bir çözüm değildir. Ayrıca güvenlik kamerası yalnızca gerekli alanı görüntülemek için kullanılmalı ve bu hususta hassas davranılmalıdır.

iii) Meşru amaca daha az mahremiyet ihlali yaratan bir yolla ulaşılabiliyor mu?

Örneğin, bir mağazaya günde kaç kişinin girdiğini tespit etmek için güvenlik kamerası yerine kişi sayım cihazları kullanılabileceği için, bu amaçla güvenlik kamerası kullanmak, daha az mahzurlu bir çözüm varken uygun değildir.

Peki Kamera Kullanırken ve Kayıtları Saklarken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Verilerin elde edilmesi aşamasında olduğu gibi elde edilen kişisel verilerin kullanılması, saklanması veya paylaşılmasında da, titizlik ve özenle hareket edilmesi gerekmektedir. Bunun için verilerin kullanılma tarzının nelerle sınırlı olduğuna, verilerin kullanılmasından kimlerin sorumlu olduğuna ve verilerin kimlerle paylaşılabileceğine dair bir veri koruma ve işleme politikasının oluşturulması uygun olacaktır.

Kişisel verilerin güvenliği açısından yalnızca yetkili personelin erişiminin mümkün olduğu bir sistem kurulması hatta mümkünse verilerin kriptografik yöntemlerle şifrelenmesi uygun olacaktır. Mesela bir otelin koridorlarındaki kameralardan gelen görüntüler canlı olarak yalnızca lobideki personel tarafından izlenebilmeli, bu görüntülerin bulunduğu ekranlar müşterilerin görebileceği şekilde konumlandırılmamalıdır.

Tüm kişisel verilere ilişkin saklama ve silme süreçlerinde olduğu gibi; kamera kayıtlarının saklanması ve hatta silinmesine ilişkin işlem kayıtlarının da (logların) olası idari/cezai soruşturma ve uyuşmazlık süreçlerinde delil olarak kullanılabilecek şekilde inkâr edilemez ve değiştirilemez bir yapıda (örneğin zaman damgası ile) tutulması gerekmektedir. Aksi takdirde görüntülerin delil olma gücüne gölge düşecektir.

Kamera Kayıtları Başka Bir Firma Aracılığıyla İşleniyorsa?

Eğer veri sorumlusu, güvenlik kamerası aracılığıyla topladığı kişisel verileri doğrudan kendi organizasyonunda işlemiyorsa; veri işleyen şirketle aralarındaki yükümlülüklerin belirlendiği bir yazılı anlaşma olması önemlidir. Zira bu sayede verilerin sadece veri sorumlusunun talimatlarıyla sınırlı olarak işlenebileceği karşılıklı olarak kabul edilmiş olacaktır. Bu sözleşmede (saklanan ortamın siber saldırılara karşı güvenliği, personelin veri güvenliğiyle ilgili eğitim almış olması gibi) verilerin güvenliğine ilişkin hükümlerin bulunması uygun olacaktır. Ayrıca tarafların video görüntüleme sistemleri aracığıyla elde ettikleri verileri ne amaçla ve nasıl kullanacakları da açıkça ve şüpheye mahal vermeyecek şekilde tanımlanmalıdır.

Kayıtları Hangi Süre İle Saklamalıyız?

Kişisel verilerin yalnızca gerektiği süre kadar saklanması gerekli olup aksi takdirde veri sorumluları hakkında cezai ve hukuki müeyyideler uygulanabilecektir. Kanun koyucu; video görüntüleme sistemlerinden elde edilen verilerin hangi süreyle saklanacağı konusunda (özel düzenlemelerde yer alabilecek hükümleri istisna tutarsak) genel açık bir hukuki düzenleme getirmemiştir.  Dolayısıyla saklama süreleri, her somut olayın kendi içindeki şartlara göre değerlendirilmelidir.

Genel bir kural olarak, kişisel verilerin yalnızca veri işleme amacının gerektirdiği süre kadar saklanabileceğini söyleyebiliriz. Sonrasında ise bu verilerin silinmesi, yok edilmesi yahut anonim hale getirilmesi gerekir. Örneğin, hırsızlığa karşı önlem mahiyetinde iş yeri girişine konulan güvenlik kamerası kayıtları birkaç hafta süre ile saklanabilir zira adli bir vakıa yaşanırsa suçun ortaya çıkması uzun sürmeyecektir.

Kişisel veri saklama ve imha politikası hazırlama yükümlülüğü olmayan veri sorumluları, silme, yok etme yahut anonim hale getirme yükümlülüğünün ortaya çıktığı tarihi takip eden üç ay içinde görüntüleri silmeli, yok etmeli yahut anonim hale getirmelidir.

Veri Sorumluları Siciline kayıt olmakla yükümlü olan veri sorumluları ise; kişisel veri saklama ve imha politikası oluşturmakla mükellef olup, bu politikada belirtilen “periyodik imha süresi” kapsamında silme, yok etme yahut anonim hale getirme yükümlülüğünün ortaya çıktığı tarihi takip eden ilk periyodik imha işleminde kişisel verileri silmek, yok etmek yahut anonimleştirmekle yükümlüdür (Yasal düzenleme gereği periyodik imha süreleri 6 aydan uzun olamaz.).

Veri Sahibini Aydınlatma Yükümlülüğü

Bilindiği üzere veri sorumluları, veri sahiplerini aydınlatmakla mükellef olup güvenlik kamerası kullanan veri sorumluları da veri sahiplerine video görüntüleme alanına girdiklerini bildirmekle yükümlüdür. Bunun için en sık kullanılan yöntemlerden biri,, görüntüleme alanının girişine dikkat çekici bir uyarı işaretinin konulmasıdır.

Özellikle kişilerin video görüntüleme sistemi olacağına daha az ihtimal verdikleri yerlerdeki işaretlerin daha sık ve daha dikkat çekici olması yerinde olup görüntüleme alanının içine girildikten sonra da farklı işaretlerle bildirimin pekiştirilmesidir. 

Bildirim işaretleri;

• Kolaylıkla görülebilir ve okunabilir olmalıdır.
• Veri sorumlusuna ilişkin bilgileri, video kaydının amacını içermelidir.
• Veri sorumlusuna erişilebilmesi için temel iletişim bilgilerini içermelidir.

Ancak veri sorumlusunun kim olduğu zaten açıksa, bunun bildirimde yer almasına gerek yoktur. Örneğin; bir hastanenin girişindeki kamera kaydını hastane işletmesinin yaptığı açıktır.

Video kaydıyla birlikte ses kaydının da yapılmasının meşru bir amaca dayanması ancak istisnai durumlarda kabul edilebilir. Eğer görüntü kaydının yanında aynı zamanda ses kaydı da yapılıyorsa, bu durum ayrıca dikkat çekici şekilde ve şüpheye yer bırakmayacak açıklıkta verisi işlenen kişilere bildirilmelidir. Ayrıca uyarı işaretlerinin yanında ayrıca veri sahiplerine detaylı açıklamalar içeren  veri işleme politikasına nasıl ulaşılabileceğinin gösterilmesi yerinde olacaktır.

Kamera Görüntülerini Kimlerle ve Nasıl Paylaşmalıyız?

Bu noktada temel ilke; görüntülerin paylaşılmasının ancak sistemin kurulması ve kişisel veri toplanmasındaki amaçla örtüştüğü takdirde mümkün olmasıdır. Bu kapsamda, örneğin görüntülerin talep halinde adli vakıalar için mahkemelerle veya kolluk kuvvetleriyle paylaşılması mümkündür.

Ayrıca kendi kayıtlı görüntülerinin veri sahipleriyle paylaşılması da mümkündür. Ancak bu durumda, talebi yapan veri sahibi dışındaki kişilerin görüntülerinin bulanıklaştırılması gerekebilir. Örneğin, bir alışveriş merkezinin görüntüleri paylaşılırken bulanıklaştırma zorunlu olmasa da bir sağlık merkezinin kapısında yer alan güvenlik kamerası kayıtlarının veri sahiplerinden biriyle paylaşılırken, mekana giriş çıkış yapan diğer kişilerin görüntülerinin bulanıklaştırılması gerekecektir.