Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na Nasıl Şikâyette Bulunulur?
Kişisel Verileri Koruma Kurulu, veri sorumlularının kişisel verilerin korunması ve işlenmesine ilişkin kurallara uyup uymadığını re’sen denetleme yetkisine sahiptir. Kurul’un re’sen gerçekleştireceği denetimin yanı sıra veri sahiplerine de şikâyet hakkı tanınarak daha etkin bir koruma mekanizması öngörülmüştür Bu kapsamda kişisel verileri hukuka aykırı şekilde işlenen kişiler, önce veri sorumlusuna ardından Kurul’a başvurabilecek ve hatta Kurul kararlarına karşı yargı yoluna gidebileceklerdir. Peki bu süreç tam olarak nasıl işlemektedir ve veri sahiplerinin nelere dikkat etmesi gerekmektedir?
Bu noktada yanlış anlaşılmaların önüne geçmek için peşinen belirtmek isteriz ki; Kişisel verilerinin ihlalinden ötürü zarar görenlerin tazminat davası açması bu prosedürden bağımsız olduğu gibi mağdur olsun olmasın herkesin kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde işlenmesinden ötürü suç duyurusunda bulunma hakkı da saklıdır.
NE ZAMAN ŞİKAYETTE BULUNABİLİRİM?
Veri sahipleri; Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun uygulanmasına yönelik her türlü ihlali şikâyet etme hakkına sahiptirler. Bu kapsamda
- Veri işleme şartları olmaksızın kişisel verisinin işlenen,
- Kişisel verileri genel ilkelere aykırı olarak işlenen,
- Kişisel verileri hukuka aykırı olarak silinmeyen, yok edilmeyen veya anonim hale getirilmeyen,
- Kişisel verileri hukuka aykırı şekilde üçüncü kişilere aktarılan,
- Verisi işlenmesine rağmen Kanuna uygun olarak aydınlatılmayan,
- Veri sorumlusu tarafından kişisel verilerinin güvenliğine ilişkin gerekli idari ve teknik tedbirler alınmayan
herkes Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na şikayet hakkına sahiptir.
KİMLER ŞİKAYETTE BULUNABİLİR?
Kanun’da başka herhangi bir kişi öngörülmediği için ancak kişisel verisi Kanun’a aykırı olarak işlenen veri sahipleri şikâyet yolunu kullanabilecektir. Veri sahipleri bu şikâyet yoluna vekilleri aracılığıyla da başvurabilirler.
Ayrıca Kanun’a muhalif uygulamaları öğrenmeleri halinde (aşağıda anlatılan prosedürden bağımsız olarak) üçüncü kişilerin de Kurul’a ihbarda bulunmalarının önünde herhangi bir engel bulunmadığını belirtmemiz gerekmektedir.
ŞİKAYET SÜRECİ NASILDIR?
Kurul’a doğrudan şikâyet imkânı olmayıp hakları ihlal edilen veri sahiplerinin öncelikle aykırılığın düzeltilmesi için veri sorumlularına başvurmaları gerekmektedir. Bu başvuru kural olarak yazılı olmakla birlikte Kurul’un belirleyeceği (elektronik başvuru gibi) diğer yöntemlerle de yapılabilir. Veri Sorumlusu bir tüzel kişilikse veri sahipleri taleplerini irtibat kişisine iletilebilecektir.
Veri sorumlusu, başvuruda yer alan talepleri, talebin niteliğine göre en kısa sürede ve en geç otuz gün içinde ücretsiz olarak sonuçlandırır. Ancak, işlemin (posta ücreti gibi) ayrıca bir maliyeti gerektirmesi hâlinde, Kurulca belirlenen tarifedeki ücret başvuru esnasında alınabilecektir.
Bu noktada veri sorumlusunun önünde iki seçenek vardır:
1) Veri sahibinin talebini kabul etme ve gereğini yerine getirme
2) Gerekçesini açıklayarak talebi reddetme
Cevap vermemenin de Kanun uyarınca bir ret olarak kabul edildiğini belirtmemiz gerekir. Veri sorumlusu, cevabını veri sahibine yazılı olarak veya elektronik ortamda bildirmekle mükelleftir.
Başvuruda yer alan talebin kabul edilmesi hâlinde veri sorumlusu talebin gereğini yerine getirecektir. Ayrıca başvurunun veri sorumlusunun hatasından kaynaklanması hâlinde başvuru esnasında alınan ücret ilgiliye iade edilecektir.
KURUL’A ŞİKAYET
Veri sahibi tarafından yapılan başvurunun veri sorumlusu tarafından reddedilmesi, cevabın yetersiz bulunması veya hiç cevap verilmemesi halinde;
- Cevabın öğrenildiği tarihten itibaren 30 gün içinde
- Eğer veri sorumlusu cevap vermediyse başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde
veri sahibi tarafından Kurul’a şikayette bulunulabilecektir. Önemine binaen hatırlatmak isteriz ki, veri sahibi, veri sorumlusuna başvurmadan ve yukarıdaki sürelere uymadan Kurul’a şikâyet hakkını kullanamaz.
Yine de bu süreler geçse bile veya bir şekilde veri sorumlusuna başvurulmasa bile Kurul’a ihbarda bulunmanın önünde herhangi bir engel bulunmadığını tekrar hatırlatmak isteriz. Ancak bu durumda Kurul’un gerekli incelemeleri yapmaması halinde veri sahibinin (idari yargı mercileri nezdinde) itiraz hakkı olmayacağı kanaatindeyiz.
Kurul’a yapılacak şikayetler ve ihbarlar için sunulacak dilekçelerde, dilekçe sahibinin
- Adı soyadı,
- İmzası,
- İş veya ikametgâh adresinin
bulunması gerekir. Aksi takdirde dilekçe ile sunulan ihbar ve şikâyet incelemeye alınmaz. Ayrıca sunulan dilekçede konunun öz şekilde aktarılması faydalı olacaktır.
Gereken şartları içeren dilekçeyi Kurul incelemeye alacaktır. Bu inceleme esnasında veri sorumluları Kurul’un istediği bilgi ve belgeleri 15 gün içinde iletmekle mükelleftir. Ayrıca Kurul’un yerinde inceleme yetkisi de mevcut olup talep halinde veri sorumlusu, 15 gün içinde yerinde inceleme yapılmasına imkân sağlama zorundadır.
Kurul, telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve açıkça hukuka aykırılık olması hâlinde, henüz incelemesini tamamlamadan veri işlenmesinin veya verinin yurt dışına aktarılmasının durdurulmasına karar verebilecektir.
Kurul inceleme sonucunu şikayet tarihinden itibaren 60 gün içinde taraflara bildirir. Şikâyet tarihinden itibaren altmış gün içinde cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır. Şikâyet üzerine veya re’sen yapılan inceleme sonucunda, ihlalin varlığının anlaşılması hâlinde Kurul, tespit ettiği hukuka aykırılıkların veri sorumlusu tarafından giderilmesine karar vererek ilgililere tebliğ eder. Bu karar, tebliğden itibaren gecikmeksizin ve en geç otuz gün içinde yerine getirilir. Aksi takdirde veri sorumlusu hakkında Kurul tarafından 25.000 TL’den 1.000.000 TL’ye kadar idari para cezasına hükmolunacaktır.
Toparlamak Gerekirse;
Her ne kadar suç duyurusunda bulunma ve tazminat için dava açma hakları saklı olsa da, Kanun ile birlikte Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na şikâyet yolu da yeni bir imkân olarak kurgulanmıştır. Bu kapsamda kişisel verileri hukuka aykırı işlenenler öncelikle veri sorumlularına başvurmalı, cevap verilmezse ya da verilen cevap tatmin edici olmazsa Kurul’a şikayette bulunmalıdır.
